ŞîRETNAME

13 Haziran 2014 Cuma

Ey kesê şehreza! Bizane. Dil asêgeha sirra ne

Dev jî deriyê dilan e. Devê xwe ji sirran  neveke ku

Tu nebê dîlê dilan e.

 Bederya der menfai bişûmarest

 Eger xahî selamet der kenarest

Berjewendiyê ji derya yê pirin bê goman

Ger ewlehiyê divê durnekeve ji kendavan

-GÛRK ZADE AQÎBET GÛRK ŞEWED.

-Benî âdem âzay yekdîgerînde

 Ki der âferînîş zî, yek gewherende

Zilmê li yên erdê neke,da ku yê li asîmana zilmê li te nekê.

Gusfend berayî çuban nîst

Belkî çuban berayi xizmetî îst

Ne durre ji şikandina bi kewir ji qîmêt di kevê

Ne kewîr bi şikandina durre buha dibê

Dengê dahola navvala ji dengê cêrê dagirtî gurtir e.

Ger kewir hemî şadil bane

Wê hestem di buhayê gewher de bane

Ger gewher bi kevê çiravê ji gewhere

Ger toz biçê asîmanan jî toz e

Gewher bi giraniya xwe binav dibe

Toz bi sivikbuna xwe difirê

Bi qasî kovanên me di xuyanka kal de jî bê canê me, bi qasî hêvîyên me ciwana dilê me.

Mirov tev ji axê ne û weger li axêye. Lo ma ey kesê şehreza! Li jiyane jî wekî axê be. Zani be tewazu mezinahiya herî  mezin e.

Raste ! elmas ji zêr buhatir e belê ne zêr e
belkî piling ji şêr bikêrhatîtir e. lê nav ne şêr e

Ji mezina hatiye gotin: ger durreyek bi kewirekî werê şikestin, ne durre ji buhayê xwe dikevê ne ji kewir buha dibê. Durre, durreye. Kewir ji kewir. Lewma ey kese şehreza ji gotinên nezane neşike. Bizane ne tu bi gotinên wan ji qîmet dikevê ne jî ev bi qîmet dibin. Li hember gotinên nezana giran be. Her weha ji mezina weha hatiye gotin: gewher ji giraniya xwe di çiravê de xerq dibê, toz ji sivikbuna xwe di bahozê de bilind dibê. Gotina ne gotî mîna tîra di kevanê de ye. Belkî jî şurê di kalan de ye. Guhdirêj û gotinkêm be. Ne bêje lê bibihîze. Gewherê zanetiyê kêmgotine. Wekî ku mezina gotiye : dengê dahola navvala ji cêrê dagirtî gurtir e. Car caran tê dîtyar bibê ku; poşîna nezanan ji ya zaneyan xweşiktir e. Qet jê tengezar ne be. Her weha; huner hemî ji destê rastê  bê jî, gustiliya zêr di destê çepê de ye. Tu guh neda xemla nezanan. Mezina weha gotiye “ gelek şah hene bi libsê gavana, gelek gavan hena bi libsê şehane” Ey kesê şehreza meyze bike Seydayê Xanî çi hikayet kiriye “Şah in em bi xef bi libsê dîba / Zahir ji xwe em bi palasî poş in.

Ey kesê zana û şehreza! qet nekeve tora nezanan. Gotinên te li cem wan a bêhûdene.  her weha ji zanayan weha hatiye bihîstin ;

“ Ger Qasre Kesra dibistan bikî

Fuzulî û Xanî lê mamosta bikî
            Kerê çil salî lê perwerda bikî
             Piştî çil salî İcazet zirin e…”

Ji pêşiyan weha hatiye çîrokkirin: rojekê çukek faqa nêçirvanekî. Li ber guranê çuk hate ziman. Got “ ya nêçîrvanê hêl ka bala xwe xweş bide min ez çendî çukek biçuk im tu dibînê. Bawer bike ji goştê min têrxwarina te tuneye. Tu biya min bikê min berde. Ezê bi hesabê ji goştê xwe zêdetir aqilekî bidim te” gotinên çuk bala nêçîrvan kişandin got gelo wê çi gotin çêbibê ji wî çukî? Li hevkirin neçîr û nêçîrvan. Çuk bi heva ket li ser çiqilê darê danî. Got “ ya nêçîrvanê hêl çima te ez berdam. Raste! Goştê min hindike lê belê bandor ne di hindik û gelek de ye. Zani be goştê min dermanê miriniyê. Dema ku çuk weha got nêçîrvan xwe zerkiriyê de. Çuk çiqilek din bi hewa ket û got “ ka bi sekine nêçîrvanê delal. Me li hev kiribu bi soz û peyman. Ezê bidim te yek aqilê buha giran. Eve şireta min li te; ger te girt bernede. Ger te berda duvnekeve” Her weha ji mezinan hatiye gotin: dil girtîgeha sirra ye. Dev jî deriyê dil e. Lo ma ey kesê şehreza devê xwe ne weke da ku sirra te ne revê. Ger sirra te reviya jî bi duvnekeve.

 Haveynê mirov axe. Wegera wan jî li axê ye. Lo ma ey kesê şehreza! Di jiyana xwe de wekî axê bê. Ya ku yek lib genim bi simbilan, yek bizirî bi gulan didê ax e.Ji zana û nezanan re ya ku pêsîra xwe wedikê ax e. Tu jî wekî axê be.  Bizanibe ji tewazuyê mezintir mezinahî tune ye. Her weha ji zana weha hatiye gotin “ gewherê hebunê ax e”

Ji kevnezilaman weha hatiye çîrokkirin: rojekê ji rojan nezanekî dewlemend kerê xwe ji gencîneya xwe barkir. Mixabin û sed mixabin ku nezanî nabê sedema hejariyê. Xelkno! li vê ecêbê ku aliyek xurcikê ji zêran aliyê din ji kewiran li hev kiri bu .  Xortek lê rast hat û got “ xalo ma zora te li vî dehbeyî çi ye ku te hewqas bar lê giran kiriye?”   got “xwarzê bi qesema navê xwedê bikim yek alî ji zêran tijiye yên din ji kewiran li hev rastkiriye” got “ xalo qet hewceyî vê giraniyê tune. Kewiran vala bike zêran li çavê xurcikê leva bike” got “ ez bi serê te xortê delal bikim ev gotina rast e ez tesdîq dikim doxriye ” kesê nezan barê xwe ji nu saz kir û kete rê. Got” ez kese weha nezan xwediyê hewqas zêr im, gelo kî dikarê zêrê vî xortî bihijmerin?” bangkir “ wa xortê delal de ka hed û hesabê zêrê xwe ji xalê xwe re bêje” mixabin û sed mixain ku zanebun nabê sedema dewlemendiyê. Xort got “ xalo bi xwedê ez ev im rut û tazî me”

Îdî ey kesê şehreza ji mal û mewdanê nezanan tengezar nebe lo ma ji mezinan hatiye gotin ku; hemî huner ji destê rastê belê gustiliya zêr li destê çepê” her weha me gelek gavan ditin e bi libsê şehan û me gelek şah ditine bi libsê gavanan. Guşidar be bê seydayê xanî çi gotiye. El qisse hewce bi gotina zêde niye “ şah in em bi xef bi libsê diba / zahir ji xwe em bi palasî poşin.”

Ey kesê şehreza û zana! Bizane Berjewendiyê ji deryayê pir in bêgoman
ger evlehiyê divê durnekeve ji kendavan