KAMURAN BEDİR XAN KOLAY KÜRTÇE

24 Haziran 2014 Salı

KİTABI İNDİR

ŞîRETNAME

13 Haziran 2014 Cuma

Ey kesê şehreza! Bizane. Dil asêgeha sirra ne

Dev jî deriyê dilan e. Devê xwe ji sirran  neveke ku

Tu nebê dîlê dilan e.

 Bederya der menfai bişûmarest

 Eger xahî selamet der kenarest

Berjewendiyê ji derya yê pirin bê goman

Ger ewlehiyê divê durnekeve ji kendavan

-GÛRK ZADE AQÎBET GÛRK ŞEWED.

-Benî âdem âzay yekdîgerînde

 Ki der âferînîş zî, yek gewherende

Zilmê li yên erdê neke,da ku yê li asîmana zilmê li te nekê.

Gusfend berayî çuban nîst

Belkî çuban berayi xizmetî îst

Ne durre ji şikandina bi kewir ji qîmêt di kevê

Ne kewîr bi şikandina durre buha dibê

Dengê dahola navvala ji dengê cêrê dagirtî gurtir e.

Ger kewir hemî şadil bane

Wê hestem di buhayê gewher de bane

Ger gewher bi kevê çiravê ji gewhere

Ger toz biçê asîmanan jî toz e

Gewher bi giraniya xwe binav dibe

Toz bi sivikbuna xwe difirê

Bi qasî kovanên me di xuyanka kal de jî bê canê me, bi qasî hêvîyên me ciwana dilê me.

Mirov tev ji axê ne û weger li axêye. Lo ma ey kesê şehreza! Li jiyane jî wekî axê be. Zani be tewazu mezinahiya herî  mezin e.

Raste ! elmas ji zêr buhatir e belê ne zêr e
belkî piling ji şêr bikêrhatîtir e. lê nav ne şêr e

Ji mezina hatiye gotin: ger durreyek bi kewirekî werê şikestin, ne durre ji buhayê xwe dikevê ne ji kewir buha dibê. Durre, durreye. Kewir ji kewir. Lewma ey kese şehreza ji gotinên nezane neşike. Bizane ne tu bi gotinên wan ji qîmet dikevê ne jî ev bi qîmet dibin. Li hember gotinên nezana giran be. Her weha ji mezina weha hatiye gotin: gewher ji giraniya xwe di çiravê de xerq dibê, toz ji sivikbuna xwe di bahozê de bilind dibê. Gotina ne gotî mîna tîra di kevanê de ye. Belkî jî şurê di kalan de ye. Guhdirêj û gotinkêm be. Ne bêje lê bibihîze. Gewherê zanetiyê kêmgotine. Wekî ku mezina gotiye : dengê dahola navvala ji cêrê dagirtî gurtir e. Car caran tê dîtyar bibê ku; poşîna nezanan ji ya zaneyan xweşiktir e. Qet jê tengezar ne be. Her weha; huner hemî ji destê rastê  bê jî, gustiliya zêr di destê çepê de ye. Tu guh neda xemla nezanan. Mezina weha gotiye “ gelek şah hene bi libsê gavana, gelek gavan hena bi libsê şehane” Ey kesê şehreza meyze bike Seydayê Xanî çi hikayet kiriye “Şah in em bi xef bi libsê dîba / Zahir ji xwe em bi palasî poş in.

Ey kesê zana û şehreza! qet nekeve tora nezanan. Gotinên te li cem wan a bêhûdene.  her weha ji zanayan weha hatiye bihîstin ;

“ Ger Qasre Kesra dibistan bikî

Fuzulî û Xanî lê mamosta bikî
            Kerê çil salî lê perwerda bikî
             Piştî çil salî İcazet zirin e…”

Ji pêşiyan weha hatiye çîrokkirin: rojekê çukek faqa nêçirvanekî. Li ber guranê çuk hate ziman. Got “ ya nêçîrvanê hêl ka bala xwe xweş bide min ez çendî çukek biçuk im tu dibînê. Bawer bike ji goştê min têrxwarina te tuneye. Tu biya min bikê min berde. Ezê bi hesabê ji goştê xwe zêdetir aqilekî bidim te” gotinên çuk bala nêçîrvan kişandin got gelo wê çi gotin çêbibê ji wî çukî? Li hevkirin neçîr û nêçîrvan. Çuk bi heva ket li ser çiqilê darê danî. Got “ ya nêçîrvanê hêl çima te ez berdam. Raste! Goştê min hindike lê belê bandor ne di hindik û gelek de ye. Zani be goştê min dermanê miriniyê. Dema ku çuk weha got nêçîrvan xwe zerkiriyê de. Çuk çiqilek din bi hewa ket û got “ ka bi sekine nêçîrvanê delal. Me li hev kiribu bi soz û peyman. Ezê bidim te yek aqilê buha giran. Eve şireta min li te; ger te girt bernede. Ger te berda duvnekeve” Her weha ji mezinan hatiye gotin: dil girtîgeha sirra ye. Dev jî deriyê dil e. Lo ma ey kesê şehreza devê xwe ne weke da ku sirra te ne revê. Ger sirra te reviya jî bi duvnekeve.

 Haveynê mirov axe. Wegera wan jî li axê ye. Lo ma ey kesê şehreza! Di jiyana xwe de wekî axê bê. Ya ku yek lib genim bi simbilan, yek bizirî bi gulan didê ax e.Ji zana û nezanan re ya ku pêsîra xwe wedikê ax e. Tu jî wekî axê be.  Bizanibe ji tewazuyê mezintir mezinahî tune ye. Her weha ji zana weha hatiye gotin “ gewherê hebunê ax e”

Ji kevnezilaman weha hatiye çîrokkirin: rojekê ji rojan nezanekî dewlemend kerê xwe ji gencîneya xwe barkir. Mixabin û sed mixabin ku nezanî nabê sedema hejariyê. Xelkno! li vê ecêbê ku aliyek xurcikê ji zêran aliyê din ji kewiran li hev kiri bu .  Xortek lê rast hat û got “ xalo ma zora te li vî dehbeyî çi ye ku te hewqas bar lê giran kiriye?”   got “xwarzê bi qesema navê xwedê bikim yek alî ji zêran tijiye yên din ji kewiran li hev rastkiriye” got “ xalo qet hewceyî vê giraniyê tune. Kewiran vala bike zêran li çavê xurcikê leva bike” got “ ez bi serê te xortê delal bikim ev gotina rast e ez tesdîq dikim doxriye ” kesê nezan barê xwe ji nu saz kir û kete rê. Got” ez kese weha nezan xwediyê hewqas zêr im, gelo kî dikarê zêrê vî xortî bihijmerin?” bangkir “ wa xortê delal de ka hed û hesabê zêrê xwe ji xalê xwe re bêje” mixabin û sed mixain ku zanebun nabê sedema dewlemendiyê. Xort got “ xalo bi xwedê ez ev im rut û tazî me”

Îdî ey kesê şehreza ji mal û mewdanê nezanan tengezar nebe lo ma ji mezinan hatiye gotin ku; hemî huner ji destê rastê belê gustiliya zêr li destê çepê” her weha me gelek gavan ditin e bi libsê şehan û me gelek şah ditine bi libsê gavanan. Guşidar be bê seydayê xanî çi gotiye. El qisse hewce bi gotina zêde niye “ şah in em bi xef bi libsê diba / zahir ji xwe em bi palasî poşin.”

Ey kesê şehreza û zana! Bizane Berjewendiyê ji deryayê pir in bêgoman
ger evlehiyê divê durnekeve ji kendavan

Evînname III

12 Haziran 2014 Perşembe

Sedema hebuna min !

Ezê bi ramanên te hevokan sazbikim neha. Ku ev hevok jî ji devê te ye.Min xwest ku bi rengê nameyê bê û navê wê jî Evîn(n)a-me be.

Torîna min!

Dermana min!

Qolinca minî şevan!

 Ji te re hesreta xwe, bêrîkirina xwe û bêsedemîtiya xwe şirove bikim. Mina xweziya hembezkirina te yî  bêsedem. Ez bêriya te dikim mîna xwestina ramusanên te yî bêsedem. Ger tû bi pirsê “ qet tu na westê?” ezê bêjim “belê” bi her du hebunên xwe jan dikêşim. Lê ev jana ku ez jê hezdikim e. Ne janek hesane.

 Pir xweş,

 pir sosret,

pir xamoş e ( herî gelek tu bi kartînê vê peyvê. Yekem te nav lê kiribu “ binevşa xemgîn”)

Car caran kenê te tê ber çavê min. Kenê te! Ew kenê ku hîn min nedîtiye. Ez dengê kenê te xweş nasdikim. Ez xweş xeyal dikim kenê te. Tu jî ji van kesê kenveşêrî… ger tu bêjê “na!  Ez na veşêrim” di vê nameyê de bê derfête mûdaxeleya te. Min goti bu te ji raman û hêstên te lê ji hêla min tê nivisandin ev name. Dil şewitî ji eşqa te. Dengê strana “ dil şewitî ji eşqa te” tê guhê min  lê cendekê min di helin. Ji dil ez ji vê ne nexweşim. Li xweşiya min tê. Lixweêşe? Ez nizanim lê ez jê hezdikim. Ez yek bi yek hez hêstên te yên bi min re dikim. Hez BAGOK’ê ji dikim hez berbangê jî. Şagirtên dibistana seratayî hîn bi min şêrîntir tên îdî.

Torîna min !

ez nebaşim lê pir jî başim. Hêstên jiyana min yên herî bi wate, herî bi dilberî, herî bi dilhej dijîm carekedin. Hebuna te bi min re mezin dibe. Xeyalên min hene! Xeyalên bi meyî. Emanet ha! Emanet ha em dest nedin van xeyalan, nexwe emê têk herin cana min. Xeyalek min heye canê, ku her şev dibê mêvanê xewnên min. Ji beyanê zû heşyar dibim. Bi xurînî ez ji malê der têm. Li ber derî ez te di bînim.Eve xeyala min. dewama wê tune an hîn min dewama wê xeyal nekiriye.ya herî xerab eve ku canê; tunebuna te yî li ber deriye.

Kulîlka ber deryaya min! Ez dawiyê li nameya xwe (te) tînim û hevokên bê “ bi xatirê te” ji te di xwazim. Kena li ser lêva min; ez ji te hez dikim….. 

Evînname II

Palgeha min!

Asêgeha min! 

            Bi destura te min divê di hembêza te de razim îşev torînê. Fikar û keserên xwe bi sipêrim ser perdê dilên te û xwe berdim kurahiya deruniya te

qolinca min î şevan!              

Ez pir westiya bum tu pir mijul buyî van rojan. Ez westiyam torîna min, di serî de ji mijuliya te di dawî de ji westina xwe, tişta ku di navberê de ma jî ji jiyana min î kêm wate…

            Meyze bike torînê! Ev kesê ku te gelek caran jê re gotî “ tu gelek bi semaxî” mina çukekî berfêye. Bes e ev taswîr? An ev taswîr bes e?                     

            Giyana min van rojan roj hînik şev bi seqem in wekî min. Min bêriya te kiriye. Min sar e.

            Di vî bajarê ku xwe herdem nujen dikê û rojbiroj serhêjmara xwe zêde dikê de ev panzdeh metreçarçewa ya min e. Û di vê mezela teng de ez dawiyê li nameya xwe tînim. Ezê cixayekê bipêçim. Raste rast cixare buye parçeyek jiyana min. Ezê parçeyên xwe bidim hev bi vexwarina vê cixareyê. Serî û binî cixareyek bu, dev jê berde.

Ez ji te hêz dikim. Ta nameyek din bi xatirê te ( ez dizanim ku tu ji vê peyvê nexweşî. lê bi xatirê te…)

Evînname I

Torîna min!

Cana min !

Jana min!

         Hêstên ku te tam nekirine hene di jiyana min de. Hêstên ku te qet ne jiyan e. Belkî jî tu qet najî. Hêstên bi hemberê mirinê, birayê jiyanê. Wendahiyê ku qet tu tênegîhijê hene di jiyana min de. Ez aliyê din ê jiyanê me. Bi te re jî gerdeniyê biçuk û hesinî hene. Ger tu bi bêjê “ bi amurek muzîkê ji min re şîrove bike; da ku ez têbigîhêjim.”Tim ew dengê

melûl,

zîz

ya bilura şivana ye jiyana min.

Zor

Bi kêf

Bi aram

Û rengxwelî

         Di zivistana ku tenha tenha nêzîkahiyê dikê de, zilamek bi tama payizê û xericî heye. Bi fikire neha; berf dibarê. Lê li dijî zagonên siruştê; ne ji jor lê ji çep û rast, çar alî. Tu belekê berfê yên ku li ser milê te re firê didin xwe dibînê. Û li xwe di zîvirê. Li wir reşahiya zilamê bi rengê payizî xuya dike. Ew rawestiyaye. Ew nayê. Êêê! Min gotibu te di tama payizî deye. Ew ez im. Sor jî dibim zer jî. Hêz reşê ji dikim lê tim li benda sipiyê me. Îdî tu hindekî şîrove bike lê!

Dubendiyên xwe,

 deruniya xwe,

 kurahiya dilê xwe… 

lê di serî de evînê berde kefamista min. Bi qasî ku te jiyaye. Çê nabê ? Ez destwekirî li benda te me; bi tama payizê.

Qey tu kêm cegerî? Gelo wê hêstê şerekî giran dibînê ? Berde kefamista min.

Ne reve,

 Şabibe,

bi qîre.

Lê

neavêje nava xwe.

         Ez ji te hêzdikim loma li benda te me.

         Ez ji te hêzdikim

         Ez li benda te me

         te divim!

Me têra xwe evîn walakire kefamista xwe. Îdî dora jan û xeman e. Janên giran berde kefamista min. Aha cudahiya min ev e. Ez ji janên te jî hêzdikim, ji evîna te jî. Têbigêhêj e.

Daxwazên min eşkere ne; li min bijî, bi min re bijî.

Ez ji te hêzdikim.

Li benda te me.

Ez te divim…

HIRİSTİYANLIK (4.BÖLÜM) SON

Radikalizm ve Protestanlık

            Fransızca'da Radikalizm "ilim, din ve siyasette temelden, kökten değişiklikler yapma temayülü" anlamına gelir. Bizim burada üzerinde duracağımız Radikalizm, Hıristiyanlık üzerinde yapılmak istenen köklü değişikliklerle ilgilidir. 

            Dinler Tarihi terminolojisinde Radikal Protestanlık terimi ile daha çok genel Protestanlık'tan yavaş yavaş kopan ve O'ndan bağımsız olarak teşekkül eden Hıristiyan grupları ve dinî ekolleri kastedilmektedir. Bir bakıma bu gruplara, Reformasyon'un birtakım tartışmalardan sonra dünyaya gelen çocukları demek mümkündür. Bunlar özel yapı ve davranışlarından dolayı ingiltere'nin resmî kilisesiyle uyum sağlayamamışlardır. Radikal Protestanlığı iki grupta incelemek mümkündür: 

            1- Evangelik, 

            2- Hümanist, 

            Radikal Protestanlığın en önde gelen temcilcileri Babtistler, Kongregasyonistler, Metodistler ve Kuveykırlar'dır. Bu sayılan temsilcilerin, kendilerine özgü farklı görünümler sergiledikleri bilinmektedir. Hatta bu akımlardan bazıları bağımsız,Hıristiyanlıktan ayrı bir din görünümündedir. Bununla beraber Radikal Protestanlığın Hümanist kanadı, Hıristiyan Kilisesi'nin din tanımayan kesimi ile özel bir şekilde ilgilenmiştir. Hümanistlerin en büyük arzuları Hıristiyanlığın "zevk sahibi insanlara" karşı bir değeri bulunduğunu ispat etmektedir. 

            Hümanistler düşüncenin en büyük rehberi olarak vahiy yerine aklı temel almışlar onu gerçeğin başlıca kaynağı kabul etmişlerdir. Onların baz aldığı ölçü Hıristiyanlık vahyi değil, ilmî bir buluş, bir felsefî ilke veya herhangi bir düşüncedir. Ancak bu akımın, gün geçtikçe nüfuz ve değerini kaybettiği ifade edilmektedir. Radikal Protestanlık özellikle şu ana noktalar üzerinde durarak kimliğini kanıtlamak istemiştir: 

            1- Kurtuluşa ermek için isa'ya tam anlamıyla inanmak lâzımdır. 

            2- Kilise'nin ve dünyanın mutlak efendisi isa'dır. 

            3- Gerçek kilise isa tarafından kurulmuştur. Kurtuluş ancak bu kilisededir. 

            4- isa'nın gözle görünen kişiliği incil'de açıklanmıştır. insan yaşamı boyunca daima O'nu örnek almalıdır. 

            5- Çarmıh'tan sonra dirilen isa sonsuz bir güç ve çalışma kaynağı olmuştur. 

            Çağdaş Protestanlıkla meydana gelen gelişmeler hakkında John A. Mackay şöyle diyor? 

            Protestanlığın henüz dinî erginliğine erişemediğini, tarihî görevini tamamlamadığını belirtmek gerekir. Dörtyüzyıl önce Reform hareketinde olup bitenler bugün de hayatta, doktirinde ve kilise teşkilâtında ifade edilmek durumundadır. Çağdaş Protestanlıkla ortaya çıkan önemli gelişmeleri şöyle sıralayabiliriz: 

            1-Tarihî Hıristiyan inancı yeniden kavranmalıdır. 

            2-Kutsal Katolik Kilisesi gerçeği protestanları da kuşatmalıdır. 

            3-Dine dayanmayan düzen ile ilgili sorumluluk duygusunun yeniden canlanması sağlanmalıdır. 

            4-Evangelik Hıristiyanlığın dünya çapında yayılması, Protestan düşünürlerin bu yolda çaba sarf etmelerini gündeme getirmelidir. 

4-Angikan Mezhebi

            Reform Hareketi'nden sonra (XVI. yüzyıl) ingiltere'de doğmuş bir Hıristiyan ekolüdür. Protestanlığın ingiltere'ye has şekli olan Anglikanizm, Katolik-Protestan çatışmasında uzlaşmacı bir yol izlemiştir. Anglikan Kilisesi, VIII. Henry'den itibaren Roma ile olan bağlarını koparmıştır. Anglikanizm'i Kitab-ı Mukaddes'e bağlı, kısmen reforme edilmiş bir Katolik Mezhebi olarak görmek daha yaygındır. Papanın otoritesini reddeden Anglikan Kilisesi, XVI. yüzyıldan beri ibadette Latince yerine ingilizce'yi kullanır. Kilise kral ve kraliçe tarafından temsil edilir. VAnglikan Kilise'sine göre iki sakrament (Vaftiz, Evharistiya) esastır. Anglikanizm XVIII. yüzyıldan itibaren Amerika, Kanada, Avustralya, Afrika, Yeni Zelanda ve Hindistan'da yayılmıştır.Yaklaşık 30 milyon mensubu bulunan Anglikan Kilisesi ve Roma Katolik Kilisesi arasında II. Vatikan Konsili (1962-1965)'nden sonra uzlaşma zemini arama gayretlerine girişilmiştir. 

Günümüzde Hıristiyanlık

             Günümüzde Hıristiyanlık dünyada hemen hemen her bölgede taraftara sahip bir dindir.Taraftar sayısı bakımından dünyada ilk sıradadır. Özellikle Avrupa, Amerika ve Avustralya kıtası ülkelerinde Hıristiyanlık yaygın bir din konumundadır. 

             Hıristiyan ülkelerdeki Mezheplerin yoğunluğu farklılıklar göstermektedir. Rusya, Bulgaristan, Yunanistan gibi ülkelerde Ortodokslar ; italya, ispanya, Paraguay, Portekiz, Vatikan gibi ülkelerde Katolikler; isveç, Norveç, Danimarka, ABD gibi ülkelerde Protestanlar; ingiltere 'de Anglikanlar diğer Hıristiyan mezheplerine göre çoğunluğu oluşturmaktadırlar. 

             Hıristiyanlıktan kopan bazı akımların (Yehova Şahitleri, Mormonlar, Unitaryenler, Kuveykırlar gibi) bağımsız ayrı bir din hüviyetine bürünmesi veya ayrı bir din gibi hareket etmeleri ve farklı Kültlerin ortaya çıkıp yayılması Hıristiyanlığın önündeki sorunların başında gözükmektedir. Tüm bunlara rağmen Hıristiyanlık gittikçe taraftar sayısını arttıran ilahi bir dindir. Günümüzde çoğunluğu Katolik olmak üzere ( % 51 – 53 ) yaklaşık 1.560.000.000 Hıristiyan yaşamaktadır.

HIRİSTİYANLIK (3.BÖLÜM)

3-Prostestan Mezhebi

            Almanca'da "protestieren" kelimesinden alınmış olan Protestan "itiraz, protesto, başkaldıran" anlamlarına gelir. Protestan mezhebinin doğuşu, XVI. yüzyılda Martin Luther (1489-1546)'in Roma Katolik Kilisesi'ne karşı; 

            1- Günahları bağışlamak, 

            2- Günahların bağışlanmasını malî bir kaynak haline getirmek, 

            3- incil yorumunu kendi tekeline almak, 

            4- Ayin dilinin mutlaka Latince olması vb. hususlara itirazları ile başlamıştır. 

            Martin Luther itirazlarına kısa zamanda taraftar bulunca hareket hızla büyüyerek yayılmıştır. (40) itirazcılar kendi görüşlerini çeşitli mahfillerde açıklamak imkânı buldukça, onların fikirlerini benimseyenler de o nisbette artarak geniş bir coğrafyaya sahip olmuştur. Protestan mezhebine incil Kilisesi de denir. 

            Protesto hareketinin yaygınlık kazanması, reformasyonun başlaması ve çeşitli kiliselerin doğmasıyla sonuçlanmıştır. Protestanlığa göre Allah'a ulaşabilmek için hiçbir kilise görevlisinin aracılığına ihtiyaç yoktur. Hıristiyan geleneğinin yakın geçmişten aldığı şeklin bir diğer adı olan Protestanlık, kilisenin bizzat kendi değerlendirmesine göre: 

            1- itirafla ilgili durum, 

            2- Ruhanî tavır, 

            3- Hıristiyanlığa daha uygun bir görünüm verme vb. noktalarda geçmişine nisbetle yeni bir hüviyet kazanmıştır. 

            Protestanlık, tarihinin belirli bir döneminde ve bazı özel şartlar sonucunda ortaya çıkmasına rağmen, fikir ve ruhî yapı itibariyle sadece XVI. yüzyılın mahsulü sayılmamalıdır. Bazı Dinler Tarihçilerine göre, Protestan reformcular ile onları takib edenler, o yüzyılda yapılan dinî yorumlarla yeni bir gerçeği bulmak yerine, eski dinî gelenekleri yeniden ortaya koymuşlardır. Bu bakımdan Protestanları, kâşif değil, yenileyici olarak görmek lâzımdır. inançlarına göre günahkâr bir kişi ancak Tanrı'nın karşılıksız inâyetiyle kurtuluşa erebilir. Protestan mezhebi son dört yüz yıl içinde başlıca iki dinî tür olarak kendini göstermiştir: 

            1- Klasik Protestanlık, 

            2- Radikal Protestanlık. 

            1- Klasik Protestanlıkla Hıristiyanlığın aldığı yeni şekle karşı isyan ederek kilisenin Katolik anlamını koruyan büyük kilise sistemleri kastedilmektedir. 

            2- Radikal Protestanlık terimi daha çok bu mezhebin ortaya çıkışını açıklayan olayı anlatmak için kullanılmaktadır. Bu terim aynı zamanda dinî gruplarla dinî düşünce ekollerini de içine almaktadır. Bu ekolün mensupları Kitab-ı Mukaddes ile Hıristiyan kilisesinin dinî merasim varisleri (41) olduklarını iddia etmişlerdir. 

            Protestanlığın ilk ifadesi Lutheryanizm'dir. Bu terimle Martin Luther'in faaliyetleri, O'nun ruh ve görüşüne borçlu olan Hıristiyan fikirleri ile özel kiliseler anlaşılır. Bu ekol, kulun hayatı ve kilise ibadeti üzerinde özellikle durmuştur. 

             Protestan Mezhebi'nin özellikleri şunlardır: 

            1-Papa da bir insandır, yanılabilir.

             2-Diğer iki büyük Hıristiyan mezhebinin kabul ettiği teslise inanırlar.

             3-Kutsal kitabı yorumlamaya herkes yetkilidir.

             4-Sakramentlerden yalnız Vaftiz ve Evharistiya'ya inanırlar.

             5-Azizleri kabul etmezler.

             6-Kiliselerde resim ve heykel lüzumsuzdur.

             7-Haç çıkarma geleneklerine inanmazlar.

             8-ibadet ve ayinleri herkes kendi diliyle yapabilir.

             9-A'râf ve ebedî ceza yoktur.

             10- Meryem sıradan bir insandır; ilâhî bir niteliği yoktur. 

            11-Günah çıkartma işlemi mantıksız bir uygulamadır. 

            Protestan Mezhebi öncelikle kendi bünyesinde üç ana kola ayrılmıştır: 

             1- Lutheryanizm, 

             2- Kalvinizm, 

             3- Anglikanizm. 

            1- Lutheryanizm, Protestanlığın ilk şeklidir ve Martin Luther'in fikir ve ideallerini benimseyen özel Hıristiyan görüşünü temsil eder. Lutheryan Kiliseleri Almanya, Skandinav ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletlerinde daha çok yaygındır. inançlarına göre kilise, lâik hayattan sorumlu tutulamaz. 

            2- Kalvinizm, günümüz Protestan dünyasının ikinci ekolünü teşkil eder. Bir diğer adı Reforme Hıristiyanlık'tır. Akımın kurucusu ve öncüsü olan John Çivin, sıkı bir dinî tecrübeden geçmiş Fransız asıllı, ilâhîyat sahasındaki yazılarıyla tanınmış bir kişidir. O'nun gayesi mevcut Hıristiyanlık'ta reform yaparak dinî başlangıçtaki, asıl haline kavuşturmaktır. O'na göre Hıristiyanlığın topluma karşı, birtakım görevleri olmalıdır.

            3- Anglikanizm, VIII. Henry devrinden beri ingiltere'nin Resmi Kilisesi'dir. VIII. Henry (1491-1547) ile Papa arasındaki bir kavgadan sonra doğmuş olan Anglikanizm'in en başta gelen hedefi Hıristiyanlığı kendi öz niteliğine yeniden kavuşturmaktır. Onlara göre papalık ile Presbiterianlık arasında en azından orta bir yol olmalıdır. Bu yalnız kilise teşkilâtı düzeyinde değil, doktriner anlamda da gerçekleştirilmelidir. 

            Protestanlık bu üç ana kolun dışında ikinci derecede diyebileceğimiz on küçük gruba daha ayrılmıştır.